کل مخارج سلامت و سهم پرداخت از جیب در استان های ایران؛ دوره ۱۳۹۳-۱۳۸۷

مقدمه و اهداف: سهم پرداخت مستقیم از جیب یکی از شاخص های کلیدی در تامین منابع مالی سلامت است که توزیع خطر و انباشت ریسک را نشان می دهد. مطالعه حاضر با هدف محاسبه کل مخارج سلامت، سرانه آن و همچنین سهم پرداخت از جیب در استان ها برای سال‏های 1387 تا 1393 انجام شد. روش کار: داده های استانی هزینه های بخش سلامت از سازمان های عمومی و خصوصی طی سال های 1387 تا 1393 جمع آوری شد. همچنین داده های هزینه سلامت خانوارها از مرکزآمارایران جمع آوری شد. نتایج: پرداخت مستقیم از جیب از حیث مقادیر مطلق ریالی روند افزایشی داشته امّا از نظر سهم از 9/51 درصد در سال 1387 به 6/40 درصد در سال 1393 رسیده است. مقادیر ریالی کل مخارج سلامت و سرانه آن در کلیه استان های کشور افزایش یافته و حدود 5/3 برابر گردید. در تمامی سال های مطالعه استان های تهران و سیستان و بلوچستان به ترتیب بیشترین و کمترین سرانه کل مخارج سلامت را داشتند و این اختلاف از 12/2 در سال 1387 به 56/10 میلیون ریال در سال 1393 افزایش یافت. نتیجه‏ گیری: اگرچه سهم پرداخت مستقیم از جیب در تمامی استان ها کاهش یافت، اما همچنان با اهداف تعیین شده در برنامه های توسعه ملی (کاهش به 30%) فاصله دارد. برای بهبود شاخص های مورد مطالعه و کاهش نابرابری های استانی، تمرکز بیشتر بر سازوکارهای مبتنی بر پیش پرداخت، بهبود نظام بیمه ای و توزیع عادلانه منابع ملی متناسب با محرومیت منطقه و زیرساخت های آن ضروری است.